Op vraag van Lise Vachon om samen te werken besliste Marc Vanrunxt om een solo te creëren voor haar. Zoals voor elke solo levert hij maatwerk af.

De Canadese danseres Lise Vachon verhuisde in 1997 naar Brussel om aan PARTS te studeren. Na haar studies werkte ze als danseres en als assistent met verschillende choreografen zoals Riina Saastamoinen, Arco Renz, Anne Teresa De Keersmaeker en Michèle Noiret. Als choreografe creëerde ze o.a. bliss (2008) en Sliding (2011).

Het uitgangspunt en meteen ook de titel van deze solo is Only,  een compositie voor stem van Morton Feldman die amper twee minuten duurt. De tekst is een gedicht van Rainer Maria Rilke uit de cyclus Sonette an Orpheus (deel 1, XXIII), a capella gezongen door Joan La Barbara. Werk van Feldman voor stem is eerder uitzonderlijk. Zo componeerde hij behalve Only in 1947, ook nog Rothko Chapel (1971), Neither (1977) en Three Voices (1982).

De solo voor Lise Vachon is een evenwichtsoefening, een balans tussen enerzijds dat wat inwaarts gekeerd is en diep verborgen zit en anderzijds de omkering van die krachten in een buitenwaartse beweging. Het ongrijpbare en het ondoorgrondelijke staan centraal.

Only werd gecreëerd in het kader van marc@monday, een cyclus van zes maandagavonden i.s.m. Monty tussen januari 2012 en juni 2012.

Eén jaar na Zeit maakt Vanrunxt een solo voor Lise Vachon die Only heet. Uitgangspunt is de gelijknamige compositie voor stem van Morton Feldman. Twee minuten lang zingt Joan La Barbara een gedicht van Rainer Maria Rilke uit de cyclus Sonette an Orpheus. Op de website van Kunst/Werk lezen we dat Only een “evenwichtsoefening”, wordt, “een balans tussen en enerzijds dat wat inwaarts gekeerd is en diep verborgen zit en anderzijds de omkering van die krachten in een buitenwaartse beweging”. En ook: “Het ongrijpbare en het ondoorgrondelijke staan centraal.”

In Only grijpt Marc Vanrunxt naar vertrouwde motieven terug. Naast de muziek van Morton Feldman is er die verfijnde keuze van rockmuziek die we van hem kennen, en waarin ook het decadente aan zet is: een a-capellaversie van Atmosphere van Joy Division, gezongen door Rowetta en aangestuurd door Peter Hook. In de figuur van Lise Vachon en de sfeer van de voorstelling resoneert het symbolisme als inspiratiebron. De dans zit hem weer vooral in armen en torso, en de hakken van de schoenen van Vachon verhinderen, meer nog dan in Zeit, dat die dans vanzelf gaat. En als de schoenen uitgaan, is er nog die confetti op de vloer, waarin Vachons voeten de dans als een efemere tekening achterlaten. Het bewegingvocabularium van Only verraadt minder frictie in het lichaam dan in de meeste vroegere stukken van Vanrunxt, waarin hij die frictie harder aanzette. Het fysieke van de dans is evidenter geworden (en ze is gelouterd). De dans mag dan wel een ingehouden dans zijn, de schoonheid van deze voorstelling is zonder gêne of rem. Muziek, dans en licht zijn samen in balans: Only ontroert.

—Lars Kwakkenbos

Credits

choreografie: Marc Vanrunxt
dans: Lise Vachon
muziek: Only en For Franz Klein van Morton Feldman / Atmosphere van  Peter Hook featuring Rowetta
licht: Stef Alleweireldt
advies: Marie-Anne Schotte
haar: Michelle Lemaire
residenties: Monty, Kaaitheater
met de steun van de Vlaamse Gemeenschap
productie: Kunst/Werk